Sosyal medya uygulamaları, hayatımızın bir parçası konumundalar. Yalnızca eğlence amaçlı değil, büyük paraların kazanıldığı büyük bir iş kolu da olmuş durumdalar. Hepimizin telefonunda bu uygulamalardan en az birkaç tane bulunmaktadır. Peki hepsinden haberimiz var mı?
Türkiye’deki sosyal medya kullanıcılarının aşina olduğu birçok popüler uygulama mevcut. Dünyada ise muhtemelen henüz ismini duymadığınız çok popüler sosyal medya uygulamaları bulunuyor. Bu makalede, 2022 yılının Türkiye dahil tüm dünyadaki en popüler sosyal medya uygulamalarından bahsedeceğiz.
Sosyal Medya Uygulamaları
Facebook, sosyal medya platformları arasında tartışmasız lider konumdadır. Dünyaya internetin ne olabileceğini göstermekle kalmayan Facebook, bunun dışında insanların birbirleriyle etkileşim şeklini de temelden değiştiren bir sosyal medya devidir.
Facebook yalnızca 1 yılda 1 milyon, 8 yılda ise 1 milyar aboneye ulaştı. Ocak 2022 itibarıyla 2,74 milyar aktif kullanıcıya sahip olan Facebook’a her gün ortalama 500.000 yeni kullanıcı ekleniyor. Bu büyük popülaritesine rağmen, Facebook dünyanın en çok ziyaretçi sayısına sahip web sitesi değil. Aylık ziyaretçi sayısı 20 milyar civarında gezse de YouTube’un oldukça gerisinde kalıyor. YouTube, çok uzun süredir aylık 30 milyarı geçen ziyaretçi sayısına sahip.
Facebook diğer sosyal medya platformlarıyla karşılaştırıldığında, 12-34 yaş aralığı arasındaki kullanıcılar arasında en popüler sosyal medya platformudur.
YouTube
Listemizin ikinci sırasında, 2022 yılı itibarıyla tahminen 2,5 milyardan fazla kayıtlı kullanıcı sayısına sahip YouTube bulunuyor. Kayıtlı olup olmadığına bakmadan bir çıkarımda bulunursak, hemen herkes YouTube’u ziyaret ediyordur. Bu sebeple bahsettiğimiz rakamlar, YouTube’un popülaritesini tam olarak yansıtmıyor olabilir.
2005 yılında hizmet vermeye başlayan YouTube’un aslında bir arkadaşlık sitesi olması amaçlanıyordu. Sitenin kullanıcılarının videolar yayınlayarak kendilerine uygun partneri bulması gibi bir konsept düşünülüyordu. Fakat YouTube’un kurucuları bundan vazgeçip her türden videonun yüklenmesi yönünde fikir birliğine vardılar. O karar, YouTube’un bugünkü popülaritesine ulaşmasını sağladı.
Bazı demografik sonuçlara göre gençler dışında yetişkinler de YouTube’u fazlasıyla ziyaret ediyor. 2020 yılında yapılan bir araştırmaya göre ABD’deki yetişkinlerin %74’ü YouTube’u ziyaret ediyor. Bu oran, Facebook (%68) ve özellikle de Instagram’dan (%40) bir hayli fazla.
WhatsApp, iki eski Yahoo çalışanı tarafından aslında anlık mesajlaşma servisi düşüncesiyle kurulmamıştı. Yalnızca gerçek zamanlı olarak ne yaptıklarını gösteren bir bilgilendirme hizmeti olması planlanıyordu. Sonrasında WhatsApp’ın kurucusu Jan Koum’un bir arkadaşı olan Alex Fishman, uygulama için “Bir noktadan sonra anlık mesajlaşma platformu haline geldi” dedi.
WhatsApp’a olan bu farklı yaklaşım, uygulamanın anlık mesajlaşma platformunda liderliğe ulaşmasını sağladı. Elbette platformun kurucularını da Facebook’un 2014 yılında WhatsApp’ı satın almasıyla birlikte zengin hale getirecekti.
WhatsApp, 2 milyardan fazla kullanıcı sayısına sahip üç sosyal ağ platformundan bir tanesidir. Büyüme oranları oldukça etkileyici olan WhatsApp, 2016 yılında 1 milyar kullanıcıya sahipken 2020 yılında 2 milyardan fazla kullanıcı sayısına ulaştı.
Bu kadar büyük popülaritesine rağmen WhatsApp, reklamcılığı gelir modeline entegre etmeme konusunda büyük bir direnç gösteriyor. Ara ara “WhatsApp’a reklam geliyor” türü söylentiler çıksa da şu an şirketin böyle bir düşüncesi bulunmuyor.
Facebook Messenger
Facebook Messenger, 2008 yılında basit bir mesajlaşma uygulaması olarak düşünülmüştü. O zamanlar ismi yalnızca Messenger’dı. Uygulamanın potansiyelini fark eden Facebook, aradan yıllar geçtikten sonra platformu Facebook Messenger adıyla yeniden markalaştırdı.
2020 itibarıyla 1,3 milyar kullanıcı sayısına sahip olan Facebook Messenger, WhatsApp’tan farklı olarak şirket için önemli bir gelir modeli olmuştu. Sonuç olarak hem sosyal hem de şirket bazında karşılıklı iletişimin yapılabildiği ve Facebook’a gelir sağlayan bir çözüm haline dönüştü. Buna rağmen küresel kullanıcı sayısı bazında WhatsApp’ın gerisinde kalması da başka bir tartışma konusu.
Dünyanın en popüler fotoğraf ve video paylaşım platformu Instagram, aylık 6 milyardan fazla ziyaretçi sayısıyla (kayıtlı kullanıcı sayısıyla karıştırmayın) listenin 5. sırasında yer alıyor. 2009 yılında, geçmişte Google’da çalışan Kevin Systrom tarafından kurulan Instagram, o zamandan bu yana sosyal medya platformları arasında apayrı bir yerdedir.
Instagram’ın da çoğu sosyal medya uygulaması gibi aslında çok daha minimal bir yapıya hizmet etmesi planlanmıştı. Systrom, başlangıçta viski meraklılarını çekmeye odaklanan bir platform hayal etmişti. Daha sonra potansiyelinin farkına varılan Instagram, günümüzdeki sosyal medya canavarına dönüştü.
Facebook’un 1 milyar dolara satın aldığı Instagram’ın büyümesi de bir hayli hızlı gelişti. 2012 yılının Nisan ayında 35 milyon kullanıcısı olan Instagram, 2016 yılında 500 milyon kayıtlı kullanıcı sayısına ulaşmıştı bile.
Instagram, dijital pazarlama dünyasında “influencer” figürünün yaratılmasında da başrolü oynadı. Böylelikle sıradan insanların şöhret basamaklarını hızlıca tırmanıp para kazanmalarını sağlayan yepyeni bir pazarlama kanalı ortaya çıktı.
Weixin/WeChat
Kullanıcıların kısa mesaj gönderip görüntülü arama yapmaktan tutun da dijital ödeme ve video oyunları oynamaya kadar her şeyi yapmalarına olanak tanıyan devasa bir platform olan WeChat, listemizin 6. sırasında yer alıyor. Kullanıcıların özel bilgilerini Çin hükümetiyle aktif olarak paylaştığı bilinse de WeChat, muazzam bir popülariteye sahip sosyal medya uygulamasıdır.
WeChat, Çin yaşamının neredeyse her yönüne girmiş durumda. Bunun için 2018’de 50 ile 80 yaş arasındaki Çinli mobil kullanıcıların %98,5’inin kayıtlı bir WeChat kullanıcısı olduğunu söylemek, sanırım yeterli olacaktır. Bunun dışında ABD’de de azımsanmayacak bir kullanıcı kitlesine sahiptir. Son açıklamalara göre WeChat, Amerika’daki 18 ila 24 yaş arasındaki mobil internet kullanıcılarının %23’ü tarafından kullanılıyor.
TikTok
TikTok, özellikle 2021 yılından itibaren tüm sosyal ağlar arasında tartışmasız en popüleridir. Hatta 2021 yılının sonlarında Google’ı da geçerek dünyanın en çok ziyaretçi sayısına sahip websitesi konumuna gelmiştir.
Kullanıcılarını demografik olarak kategorize edecek olursak, ilk başlarda çok daha genç kullanıcılara sahipti. Popülaritesinin artmasıyla birlikte yaşı geçkin çoğu insan da TikTok’u kullanmaya başladı. Tıpkı Instagram’da olduğu gibi TikTok’ta da çoğu kişi, platformdan gelir elde etmek için faydalanmaya başladı. Bunun için de zamanla türlü para kazanma yöntemleri ve reklam modelleri geliştirildi.
Çin merkezli şirket Tencent’in WeChat’le birlikte sahip olduğu bir diğer sosyal medya platformu da QQ’dur. 1999 yılında indirilebilir anlık mesajlaşma hizmeti olarak yayın hayatına başlayan platform, kısa sürede Çin’in en popüler dijital iletişim platformu haline dönüştü.
Çin’de büyük bir popülariteye sahip olsa da QQ, dünyanın geri kalanında pek iz bırakamadı. Örneğin çoğu uygulama için ‘Facebook ile giriş’ gibi özellikler bulunsa da bu durum QQ için geçerli olmadı. Bu da platformun kendi toprakları dışında değerli bir platform olmasının önüne geçti.
Douyin
Douyin için Çinli kullanıcılara özel TikTok tanımlamasını yapabiliriz. İki platform da aynı şirkete ve temel işlevselliğe sahiptir. Fakat platform, Çin’de zamanla lüks markalar için en popüler pazarlama kanalı haline dönüştü.
Douyin, TikTok’tan farklı olarak kullanıcılarından para kazanma konusuna odaklandı. İçerik oluşturuculara da paylaştıkları videolardan gelir akışı elde etmek için daha somut çözümler sundu.
Sina Weibo
Bir mikro blog sitesi olarak yayın hayatına başlayan Sina Weibo, zamanla Çin’in en büyük 3. sosyal ağına dönüştü. Listemizde yer alan diğer Çin tabanlı sosyal ağ uygulamalarından farklı olarak Weibo, kullanıcılarının kendi içerisinde oluşturdukları içerikleri sunduğu bir yer. Sadece sıradan kullanıcıların değil, işletmelerin ve gazetecilerin de bilgi aktardığı bir yer olan Weibo, zamanla uluslararası çaptaki şirketlerin de uğrak yeri oldu.
Bununla birlikte Weibo da tıpkı diğer Çin merkezli uygulamalar gibi sıkı bir hükümet denetimine tabidir. Ve tabii ki sansür de Weibo’nun adıyla yan yana gelen bir diğer ögelerden.
Telegram
WhatsApp, geçtiğimiz yıl gizlilik politikasını güncelleyerek dünya genelinde infial yaratmıştı. Bu durum, Telegram’ın tahmin dahi edemeyeceği bir popülariteye ulaşmasını sağladı. Kullanıcıların birçoğu, son gelişmeler sonrası Facebook’un sahibi olduğu WhatsApp’tan uzaklaşmaya başladı ve güvenli bir anlık mesajlaşma servisi olan Telegram’ı kullanmaya başladı.
WhatsApp’ın o dönem yaşadığı sıkıntıyı bir de şu örnekle açıklayalım. WhatsApp, 2021 yılının ilk iki haftasında Birleşik Krallık’ta en fazla indirilen uygulamalar arasında 8. iken 23. sıraya kadar düşmüştü. Şu an dünyanın hangi ülkesi olursa olsun, WhatsApp’ın en çok indirilen ilk 10 uygulama arasında olduğunu düşündüğümüzde, söz konusu oranların ne kadar ciddi olduğu çok daha net ortaya çıkıyor.
Snapchat
“İnternete bir kez düştü mü sonsuza kadar orada kalır” fikrinin tam tersini düşünen Snapchat’in bu kadar popüler olabileceğini kim tahmin edebilirdi ki? Günümüzün en popüler fotoğraf ve video paylaşım platformlarından olan Snapchat, kullanıcıların gönderileri sınırlı süre içerisinde görüntüleyebilmesi sayesinde büyük bir üne kavuşmuştu. Daha sonra Snapchat’e özgü arttırılmış gerçeklik filtreleri ve daha birçok efekt, uygulamayı bulunduğu konumdan hızlı bir şekilde yukarılara taşımıştı.
Tüm dünyada özellikle 13-24 yaş arasında büyük bir kullanıcı kitlesine sahip Snapchat, listemizin son sırasında yer alıyor.